Beste jij die dit leest,
Een diagnose autisme roept vaak vragen op. Soms krijg ik nieuwsgierigheid, soms stilte, soms ook oordeel. En meestal: misverstanden. Daarom schrijf ik dit. Niet omdat ik iedereen wil overtuigen, maar omdat ik woorden wil geven aan iets dat vaak niet zichtbaar is – en omdat onbegrip harder kan raken dan het autisme zelf.
Wat autisme níet is
- Het betekent niet dat ik ineens veranderd ben. De diagnose legt alleen bloot wat er altijd al was.
- Het betekent niet dat ik “afstandelijk” of “ongeïnteresseerd” ben. Als ik stil ben of me terugtrek, komt dat meestal doordat ik overprikkeld ben of omdat ik niet wéét hoe ik moet reageren. Dat is geen onwil.
- Het betekent niet dat ik “ongevoelig” ben. Vaak voel ik juist té veel, zo diep dat het me overspoelt.
- Het betekent niet dat ik “geen moeite doe”. Elke dag is voor mij topsport in een wereld die niet op mijn manier werkt. Als je denkt dat ik niks doe, zie je waarschijnlijk niet hoeveel ik al doe om erbij te kunnen zijn.
- En nee: autisme is geen hype, geen excuus, geen fase en geen sticker om me achter te verschuilen.
Wat autisme wél betekent
Autisme betekent dat ik anders bedraad ben. Dat de wereld rauwer, harder, intenser binnenkomt.
- Geluiden, licht, gesprekken, emoties – alles kan tegelijk over me heen vallen. Voor jou is dat misschien gewoon een feestje of een drukke werkdag. Voor mij kan het voelen alsof ik midden in een storm probeer rechtop te blijven staan.
- Schakelen tussen situaties of onverwachte veranderingen zijn voor mij niet “kleine dingetjes”. Ze kunnen me volledig uit balans halen.
- Sociale regels die voor jou vanzelfsprekend zijn, zijn voor mij vaak ingewikkelde puzzels. Ik speel een toneelstuk dat voor jou natuurlijk aanvoelt, maar voor mij uitputtend is.
- Tegelijk zie ik dingen die anderen missen. Ik kan helemaal opgaan in details, eerlijk en loyaal zijn, creatief oplossingen vinden waar een ander niet opkomt. Autisme is geen tekort, het is een andere manier van zijn, met uitdagingen én met waarde.
Waarom dit belangrijk is
Zonder kennis zie je alleen gedrag. Dan lijk ik misschien “lui”, “afstandelijk” of “dramatisch”. Maar wat je ziet, is het topje van de ijsberg. Daaronder zit overleven in een wereld die mij niet vanzelfsprekend begrijpt.
Het is pijnlijk als ik wél de hele tijd probeer aan te passen, maar terugkrijg dat ik “moeilijk doe” of “overgevoelig ben”. Begrijp dit: ik bén niet moeilijk. De situatie ís moeilijk, omdat de wereld niet meebeweegt.
De diagnose stopt mij niet in een hokje. Het geeft juist taal. Het helpt jou om te begrijpen waarom ik doe zoals ik doe, en helpt mij om niet elke dag mezelf kapot te relativeren.
Iedereen is uniek
Ik ben niet “dé autist”. Ik ben een mens met autisme. Wat hier staat, is een kader, geen handleiding. Vraag me wat het voor míj betekent. Luister, zonder in te vullen. Dat is de enige manier waarop we echt contact kunnen maken.
Tot slot
Ik ben nog steeds dezelfde persoon die je al kende. Alleen nu weet ik beter waarom de wereld soms zo overweldigend voelt. Wat jij kunt doen, is besluiten of je me wilt zien zoals ik écht ben, of vasthouden aan de verkeerde aannames.
Als je kiest voor zien, kan dat een wereld van verschil maken. Voor mij, maar ook voor jou. Want begrip haalt muren weg die we anders nooit slechten.
